Month: November 2017

Nu we iets meer weten over religie, kunnen we de relatie tussen religie en wetenschap eens goed onder de loep nemen. Er bestaan twee extreme interpretaties van deze relatie. De ene zegt dat wetenschap en religie gezworen vijanden zijn en dat de moderne geschiedenis is gevormd door een strijd op leven en dood tussen wetenschappelijke kennis en religieus bijgeloof. Uiteindelijk verdreef het licht van de wetenschap de duisternis van de religie en werd de wereld steeds areligieuzer, rationeler en welvarender. Nu is het inderdaad kantoor huren rotterdam zo dat sommige wetenschappelijke bevindingen religieuze dogma’s ondermijnen, maar dat hoeft niet per se te gebeuren. Volgens het islamitische dogma is de islam bijvoorbeeld in het zevende-eeuwse Arabië gesticht door de profeet Mohammed en daar is meer dan genoeg wetenschappelijk bewijs voor. Wat nog belangrijker is, is dat de wetenschap altijd religieuze assistentie nodig heeft om werkbare menselijke instituten te creëren. Wetenschappers onderzoeken hoe de wereld werkt, maar er is geen wetenschappelijke methode om te bepalen hoe mensen zich moeten gedragen. De wetenschap vertelt ons dat mensen niet kunnen overleven zonder zuurstof. Maar is het ook oké om criminelen terecht te stellen door middel van verstikking? De wetenschap weet niet hoe ze zo’n vraag moet beantwoorden. Alleen religies kunnen ons daarbij van advies dienen. Daardoor zijn alle praktische projecten die wetenschappers ondernemen ook afhankelijk van religieuze inzichten. Neem bijvoorbeeld de aanleg van de Drieklovendam in de Jangtsekiang. Toen de Chinese overheid in i992 besloot die dam te bouwen, konden natuurkundigen berekenen hoeveel druk de dam aan zou moeten kunnen, economen konden inschatten hoeveel de bouw waarschijnlijk zou kosten en elektrotechnici konden voorspellen hoeveel elektriciteit ermee opgewekt kon worden. Maar de regering moest nog andere factoren meewegen. Door de dam zou meer kantoor huren almere dan zeshonderd vierkante kilometer land onder water komen te staan, met allerlei dorpen en stadjes, duizenden archeologische monumenten en unieke landschappen en leefgebieden.

De Portugese regering, die heel weinig zin had om vluchtelingen op te nemen, stuurde agenten om de ongehoorzame consul terug te halen en ontsloeg hem uit de diplomatieke dienst. Maar de functionarissen die zich zo weinig gelegen lieten liggen aan de menselijke ellende hadden desondanks een heilig ontzag voor documenten en de visa die De Sousa Mendes tegen de bevelen in had verleend, werden gerespecteerd
door Franse, Spaanse én Portugese bureaucraten, waardoor zo’n 30.000 mensen werden gered van een wisse dood in de kampen. De Sousa Mendes was, gewapend met niets meer dan een rubberen stempel, verantwoordelijk voor de grootste eenpersoonsreddingsoperatie van de Holocaust.2
22. Aristides de Sousa Mendes, de reddende engel met de rubberen stempel.
23. Een van de duizenden levensreddende visa dieDeSousa Mendesin juni1940 uitschreef.
De heilige status van het geschreven woord had vaak ook veel minder positieve effecten. Tussen 1958 en 1961 ondernam het communistische China de Grote Sprong Voorwaarts, waarmee Mao Zedong China razendsnel in een supermacht wilde omtoveren. Mao gaf opdracht de landbouwproductie te verdubbelen en verdriedubbelen, omdat hij het graansurplus wilde gebruiken voor ambitieuze industriële en militaire projecten. Zijn onmogelijke eisen werden vanuit de regeringskantoren in Beijing de bureaucratische kantoor huren amsterdam ladder af gestuurd en belandden via provinciale bestuurders uiteindelijk bij de dorpshoofden. De plaatselijke beambten durfden geen kritiek te leveren en wilden hun superieuren graag te vriend houden, dus leverden ze imaginaire rapporten in over opzienbarende vermeerderingen van de landbouwopbrengst. Toen de verzonnen cijfers weer de bureaucratische ladder op werden gestuurd, dikte elke ambtenaar ze nog wat meer aan met hier en daar een extra nulletje. In 1958 kreeg de Chinese overheid zodoende te horen dat de jaarlijkse graanproductie vijftig procent hoger lag dan in werkelijkheid het geval was. De regering geloofde de rapporten en verkocht miljoenen tonnen rijst aan het buitenland in ruil voor wapens en zware machinerie, omdat ze dacht dat er nog genoeg kantoor huren nijmegen over was om de Chinese bevolking te voeden. Dit veroorzaakte de grootste hongersnood in de geschiedenis en de dood van tientallen miljoenen Chinezen.

Ion Iliescu werd tot president van Roemenië verkozen, terwijl zijn collega’s ministers, parlementsleden, bankdirecteuren en multimiljonairs werden. De nieuwe Roemeense elite die het land nu nog steeds beheerst bestaat voornamelijk uit voormalige communisten en hun families. De massa die zijn nek uitstak in Timi§oara en Boekarest moest het met de schamele restjes doen, omdat ze niet wisten hoe ze samen een efficiënte organisatie op moesten bouwen die kantoor per uur rotterdam hun belangen zou vertegenwoordigen.
Iets vergelijkbaars gebeurde met de Egyptische revolutie van 2011. Wat de televisie in i989 deed, deden Facebook en Twitter in 201i. De nieuwe media hielpen de massa bij het coördineren van zijn activiteiten, zodat duizenden mensen op het juiste moment de straten en pleinen op gingen en het regime van Mubarak omverwierpen. Het is echter één ding om 100.000 mensen naar het Tahrirplein te krijgen, maar iets heel anders om greep te krijgen op de politieke machinerie, om de juiste handen te schudden in de juiste achterkamertjes en om een beetje kantoorruimte huren almere effectief een land te runnen. Toen Mubarak opstapte, konden de demonstranten het vacuum niet opvullen. Egypte had maar twee instituten die georganiseerd genoeg waren om het land te regeren: het leger en de Moslimbroederschap. Vandaar dat de revolutie eerst werd gekaapt door de Broederschap en uiteindelijk door het leger. De Roemeense ex-communisten en de Egyptische generaals waren niet intelligenter of beter met hun handen dan de oude dictators of de demonstranten in Boekarest en Caïro. Hun enige voordeel was dat ze flexibel konden samenwerken. Ze werkten beter samen dan de massa en ze waren tot veel meer flexibiliteit in staat dan de bekrompen Ceau§escu enMubarak.
Meer dan seks en geweld
Als sapiens over de wereld heersen omdat we de enigen zijn die flexibel kunnen samenwerken met grote aantallen soortgenoten, dan moet dat ons geloof in de heiligheid van het mensdom wel ondermijnen. We denken vaak dat we zo speciaal zijn en daarom allerlei privileges verdienen. Als bewijs daarvoor wijzen we op de fantastische prestaties van onze soort: we hebben de piramiden en de Chinese muur gebouwd en ontdekt hoe atomen en DNA-moleculen in elkaar zitten, we zijn naar de Zuidpool en de maan gereisd. Als die prestaties voortkomen uit een of andere unieke essentie die ieder individueel mens heeft – een onsterfelijke ziel of zoiets dergelijks – dan zou het zin hebben om al het menselijk leven heilig te verklaren.

Helaas verwerpt de evolutietheorie het idee dat mijn ware zelf een ondeelbare, onveranderlijke, potentieel eeuwige essentie is. Volgens de evolutietheorie zijn alle biologische entiteiten -van olifanten en eikenbomen tot cellen en DNA-moleculen -opgebouwd uit kleinere, eenvoudigere delen die zich onophoudelijk met elkaar verbinden en van elkaar losmaken. Olifanten en cellen zijn geleidelijk geëvolueerd als gevolg van nieuwe combinaties en scheidingen. Iets wat ondeelbaar en onveranderlijk is, kan niet ontstaan zijn door natuurlijke selectie. Het menselijke oog bijvoorbeeld is een extreem complex systeem dat bestaat uit allerlei kleinere conference room rotterdam componenten, zoals de lens, het hoornvlies en het netvlies. Het oog is niet zomaar op een dag in zijn geheel ontstaan met al die onderdelen op de juiste plek. Het is stapje voor stapje ontstaan en dat heeft miljoenen jaren geduurd. Ons oog lijkt erg op dat van Homo erectus, die een miljoen jaar geleden leefde. Het lijkt iets minder op het oog van Australopithecus, die vijf miljoen jaar geleden leefde. Het is heel anders dan het oog van Dryolestes, die honderdvijftig miljoen jaar geleden leefde. En het lijkt niets gemeen te hebben met de eencellige organismen die onze planeet honderden miljoenen jaren geleden bevolkten. Maar zelfs conference room almere eencelligen hebben minuscule organellen die de micro-organismen in staat stellen om licht van duisternis te onderscheiden en van het donker naar het licht te bewegen. Het pad dat van zulke archaïsche sensoren naar het menselijke oog leidt, is lang en bochtig, maar als je honderden miljoenen jaren de tijd hebt, kun je die hele weg zeker wel stap voor stap afleggen. Dat kan omdat het oog is samengesteld uit allerlei verschillende onderdelen. Als een van die onderdelen om de paar generaties een beetje verandert door een kleine mutatie – het hoornvlies wordt bijvoorbeeld iets boller – dan kunnen die veranderingen miljoenen generaties later een menselijk oog opleveren. Als het oog een holistische entiteit was, zonder losse onderdelen, had het nooit kunnen evolueren door natuurlijke selectie.

Er zijn antropologische en archeologische aanwijzingen dat de jagers-verzamelaars van weleer waarschijnlijk animisten waren: ze geloofden niet dat er een kloof bestond tussen mensen en andere dieren. De wereld -het plaatselijke rivierdal en de omringende bergen -was eigendom van al zijn bewoners en iedereen volgde dezelfde regels. Die regels gingen gepaard met eindeloze onderhandelingen tussen alle betrokken wezens. Mensen praatten met dieren, bomen en stenen, en ook met feeën, demonen en geesten. Uit dit web van communicatie ontstonden waarden en normen die niet alleen van toepassing waren op mensen, maar ook op olifanten, eikenbomen en fantomen.7 Het animistische wereldbeeld leeft nog steeds bij sommige co-working space rotterdam gemeenschappen van jagers-verzamelaars die tot in de moderne tijd zijn blijven bestaan. Een van die stammen is het Nayaka-volk, dat in de tropische wouden van Zuid-India leeft. Antropoloog Danny Naveh, die de Nayaka jarenlang heeft bestudeerd, meldde dat een Nayaka die door de jungle loopt en daar een gevaarlijk dier tegenkomt, zoals een tijger, een slang of een olifant, tegen zo’n dier kan zeggen: ‘Jij woont in het woud. Ik woon ook in het woud. Jij bent hier gekomen om te eten en ik ben hier ook gekomen om wortels en knollen te verzamelen. Ik ben hier niet om je kwaad te doen.’ Op een keer werd een Nayaka gedood door een mannelijke olifant die ‘de olifant die altijd alleen loopt’ werd genoemd. De Nayaka weigerden beambten van de Indiase boswachterij te helpen het dier te vangen. Ze vertelden Naveh dat deze olifant vroeger bevriend was met een andere mannelijke olifant, waarmee hij altijd co-working space almere rondzwierf. Op een dag vingen boswachters de tweede olifant en sindsdien was ‘de olifant die altijd alleen loopt’ boos en gewelddadig geworden. ‘Hoe zou jij het vinden als je man van je werd afgepakt? Zo voelde deze olifant zich ook. Die twee olifanten gingen ‘s avonds soms elk hun eigen weg[ … ] maar ‘s ochtends kwamen ze altijd weer bij elkaar. Op die dag zag de olifant zijn vriend vallen en op de grond liggen. Als er twee altijd samen zijn en je schiet er één dood, hoe zou de ander zich dan voelen?